Trong hơn hai thập kỷ qua, Google đã trở thành cổng thông tin chính của hàng tỷ người dùng trên toàn cầu mỗi khi cần tra cứu, học hỏi hay mua sắm. Tuy nhiên, với sự trỗi dậy mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo – đặc biệt là các công cụ tìm kiếm AI như Chat GPT, Perplexity, hay chatbot tích hợp trong TikTok – hành vi tìm kiếm đang có dấu hiệu dịch chuyển rõ rệt. Không còn đơn thuần là gõ từ khóa và lọc qua hàng loạt đường link, người dùng hiện tại kỳ vọng vào những câu trả lời tổng hợp, cá nhân hóa và có chiều sâu hơn – điều mà công cụ tìm kiếm truyền thống đang dần mất đi lợi thế. Vậy liệu AI có đang thật sự đe dọa vị thế thống trị của Google trong lĩnh vực tìm kiếm thông tin? Câu trả lời sẽ được làm rõ thông qua các số liệu khảo sát uy tín và phân tích dưới góc nhìn chuyên môn trong bài viết này.
Sự thay đổi trong hành vi tìm kiếm của người dùng
Theo khảo sát của Adobe với 5.000 người dùng, 55% cho biết họ sử dụng AI để nghiên cứu thông tin, 47% để tìm gợi ý sản phẩm nên mua và 39% để mua sắm online.
Ngoài ra, khảo sát của The Verge, Vox Media và Two Cents Insights với hơn 2.000 người trưởng thành tại Mỹ vào tháng 12/2024 cho thấy:
- 61% Gen Z (sinh năm 1995-2012) và 53% Millennials (sinh năm 1981-1995) sử dụng công cụ AI thay vì Google hoặc các công cụ tìm kiếm truyền thống.
- 42% người dùng cho rằng Google và các công cụ tìm kiếm ngày càng kém hữu ích.
- 55% tìm kiếm thông tin từ cộng đồng trực tuyến nhiều hơn là sử dụng nền tảng tìm kiếm trực tuyến.
- 52% tiết lộ họ dùng chatbot AI hoặc các nền tảng như TikTok để tra cứu thông tin thay vì Google.
- 66% phàn nàn rằng chất lượng tìm kiếm đang giảm, khiến họ khó tìm được nguồn đáng tin cậy.
Tăng trưởng ấn tượng của các công cụ tìm kiếm AI
Báo cáo của Adobe cho thấy lượng truy cập từ công cụ tìm kiếm AI đã tăng vọt 1.300% trong mùa lễ hội 2024 so với năm 2023. Riêng ngày Cyber Monday ghi nhận mức tăng tới 1.950%. Người dùng truy cập từ AI tìm kiếm có xu hướng ở lại trang lâu hơn 8%, xem tiếp với nhiều trang hơn 12% và ít có khả năng thoát ngay khỏi trang (bounce) hơn 23% so với truy cập từ các công cụ tìm kiếm truyền thống như Google hay Bing.
Ưu điểm và thách thức của tìm kiếm bằng AI
Nghiên cứu so sánh giữa ChatGPT và Google cho thấy người dùng ChatGPT hoàn thành nhiệm vụ tìm kiếm nhanh hơn, đánh giá cao chất lượng thông tin và trải nghiệm người dùng hơn so với Google. Tuy nhiên, ChatGPT có thể dẫn đến sự phụ thuộc quá mức và tạo ra hoặc sao chép thông tin sai lệch, dẫn đến kết quả không nhất quán.
Mặc dù vậy, việc triển khai các công cụ tìm kiếm AI tạo sinh vẫn còn nhiều bất cập và hiệu quả còn gây tranh cãi. Gần một năm sau khi Google ra mắt AI Overviews (trước đây là SGE), nó đã nhanh chóng bộc lộ những sai sót đáng kể, chẳng hạn như khuyến nghị người dùng cho keo vào pizza hoặc ăn đá, và những câu trả lời sai về tôn giáo.
Tương lai của tìm kiếm: Cạnh tranh hay tích hợp?
Google vẫn duy trì khoảng cách xa với các đối thủ và cũng có những dấu hiệu tích cực. Google đầu năm nay tung ra Gemini, sản phẩm hỗ trợ tương tự ChatGPT, đồng thời triển khai AI Overviews, tính năng dùng AI tạo sinh để tổng hợp nhiều kết quả tìm kiếm. Trong khảo sát của Evercore, 71% người dùng Google cho rằng những công cụ này có hiệu quả hơn nhiều so với trải nghiệm tìm kiếm trước đây.
Ngoài ra, một số người dùng cũng chuyển sang sử dụng các nền tảng mạng xã hội như TikTok để tìm kiếm thông tin, đặc biệt là giới trẻ. TikTok đang dần trở thành công cụ tìm kiếm phổ biến nhờ vào sự tiện lợi và khả năng cung cấp thông tin nhanh chóng.
Kết luận
Tìm kiếm bằng AI đang dần trở thành một phần quan trọng trong hành vi tìm kiếm của người dùng, đặc biệt là giới trẻ. Mặc dù Google vẫn giữ vị trí thống trị, nhưng sự gia tăng nhanh chóng của các công cụ tìm kiếm AI và sự thay đổi trong hành vi người dùng cho thấy một xu hướng chuyển dịch rõ rệt. Tuy nhiên, việc tích hợp AI vào các công cụ tìm kiếm truyền thống và sự phát triển của các nền tảng mới sẽ định hình lại cách chúng ta tìm kiếm thông tin trong tương lai.
